Henry Sienkiewicz: biografi dhe kreativiteti

Në vitin 2016, 170 vjet kanë kaluar që nga lindja dhe saktësisht 100 vjet që nga vdekja e një shkrimtari të madh polak Henrik (Henry) Senkevich. Në epokën e shtypjes së gjuhës dhe kulturës polake, me ndihmën e romaneve të tij, ai u interesua për të kaluarën historike të Polonisë jo vetëm të bashkatdhetarëve të tij, por edhe të lexuesve të të gjithë botës. Përveç kësaj, pena e tij i përket një prej romaneve më të mira për të krishterët në Perandorinë Romake "Kamo Gromeschi?", Me anë të së cilës ai u shpërblye me çmimin Nobel.

Një pasardhës i Tatarëve dhe Belarusianëve - shkrimtarit polak Henrik (Henry) Senkevich

Shkrimtari me famë botërore polak ndërkohë nuk kishte fare rrënjë polake. Paraardhësit e babait të tij ishin Tatarët që u shpërngulën në Poloni dhe pranuan katolicizmin. Nga ana e nënës në venat e shkrimtarit rrjedh gjakun e fisnikëve bjellorus. Megjithatë, në kohën e lindjes së Henrik, familja e tij kujtoi origjinën e tyre vetëm herë pas here, duke e konsideruar veten 100% të polakëve.

Shkrimtari i fëmijërisë

Laureati i ardhshëm i Nobelit u lind në Maj 1846 në Podlyashie. Përveç tij, në familje kishte edhe pesë fëmijë të tjerë. Edhe atëherë, Senkevich kishte probleme financiare. Duke u përpjekur për t'i zgjidhur ato, ata shpesh u zhvendosën nga prona në pasuri. Kështu, Henrik i ri e kaloi fëmijërinë e tij mes pëllëmbave të natyrës rurale. Me kalimin e kohës, kur të gjitha pasuritë ishin shitur, zotëria e varfër nuk kishte zgjidhje përveçse të shkonte në Varshavë.

Rinia dhe fillimi i rrugës krijuese

Pasi familja e fisnikëve u falimentua, Henry Adam Alexander Pius Senkevich duhej të mbështetej vetëm në forcën e tij. Pavarësisht nga problemet financiare, i ri Henry Sienkiewicz mori një edukim të mirë. Ai u diplomua nga gjimnazi dhe, me insistimin e prindërve të tij, hyri në fakultetin mjekësor të Universitetit të Varshavës. Megjithatë, profesioni mjekësor nuk ishte i interesuar për një të ri të zjarrtë me një imagjinatë të gjallë, prandaj ai u transferua në Fakultetin e Historisë dhe Filologjisë.

Përpjekja e parë për të shkruar punën e tij ishte ndërmarrë nga Henry në vitet e tij të studentëve. Ishte quajtur "i parëlinduri" i shkrimtarit "Sakrifica", por kjo vepër nuk u botua dhe nuk u ruajt.

Meqenëse të afërmit pothuajse nuk ndihmuan shkrimtarin, Henry Sienkiewicz filloi të kërkonte mënyra për të fituar para. Së shpejti, nën pseudonimin e Lituanisë, në shumë gazeta në Varshavë filluan të shfaqen ese, artikuj dhe ese nga Senkevich i ri. Talenti i tij dhe mënyra e këndshme e të shkruarit vlerësuan shpejt. Pra, pa përfunduar studimet e tij në universitet, Henryk Sienkiewicz tërësisht e përkushtuar veten në punën e gazetarisë.

Puna e parë e botuar e shkrimtarit ishte romani "Fillimi" (1872). Pas një debutimi të suksesshëm, ai filloi të shkruante në mënyrë aktive veprat e tij dhe të shtypte.

Në 1876, Henry u dërgua në një udhëtim pune në Shtetet e Bashkuara. Në përshtypjet e udhëtimit, Henryk Sienkiewicz shkroi shumë ese dhe histori. Më të njohurat janë "Në vendin e arit", "Komedi nga gabimet" dhe "Nëpër stepat".

Pas SHBA-së, shkrimtari udhëtoi gjerësisht në të gjithë Evropën, si rezultat i së cilës ai shkroi tregimin e shkurtër "Yanko-muzikant".

Duke u bërë mjaft i famshëm në zhanrin e prozës së vogël, Henry Sienkiewicz vendosi të përpiqet të marrë më shumë vepra në shkallë të gjerë.

Trilogjia historike e romaneve të Henrik Sienkiewicz për aventurat e Pan Michal Volodyevsky

Në vitet tetëdhjetë të shekullit të nëntëmbëdhjetë, Polonia ishte pjesë e Perandorisë Ruse. Megjithatë, polakët ëndërrojnë të fitojnë liri dhe në mënyrë periodike ngrenë kryengritje. Pas shtypjes së të tjerëve në Poloni, u paraqitën masa strikte: në shkolla ishte e ndaluar të mësohej në polonisht, në vend që të përdoret gjuha ruse. Përveç kësaj, në letërsinë polake në atë kohë ishte në modë të shkruhej për ngjarjet bashkëkohore. Pra, ishte shumë e rrezikshme, duke marrë shkrimin e romanit historik, Henry Sienkiewicz.

"Zjarri dhe shpata" - ky është romani i parë i shkrimtarit. Ai u largua në 1884 në revistën "Mik i popullit". Suksesi ishte tronditës. Lexuesit e pëlqyen aq shumë saqë së shpejti romani u botua si një libër i veçantë.

Puna përshkroi kryengritjen e Kozakëve ukrainas nën udhëheqjen e Bogdan Khmelnitsky. Në të njëjtën kohë, heronjtë kryesorë ishin fisnikët polak Jan Skshetusky, Michal Volodyevsky, Jan Zaglob dhe Longin Podbipyatka. Paraqitur në roman dhe shumë karaktere të vërtetë historik: Khmelnitsky, Jeremiah Vishnevetsky, Ivan Bohun dhe Tugai-bey.

Përkundër përshkrimit të betejave historike dhe aventurave të zotërinjve, në qendër të romanit ishte një trekëndësh dashurie mes Bohun, Skshetusky dhe princeshës së bukur Elena Kurtsevich.

Pas suksesit të madh të librit "Zjarri dhe shpata" Henryk Sienkiewicz ndërmori vazhdimin. Romani "Përmbytja" përshkruan periudhën e luftës së polakëve me suedezët. Kishte në veprën e re dhe personazhet e preferuar nga libri i parë - Mikhal Volodyevsky dhe shoku i tij i përjetshëm, Pan Zaglob. Megjithatë, tani personazhet kryesore janë koreografi Andrzej Kmitsits dhe i dashuri i tij i mirë Olga Billevich. Ndërsa shkroi këtë roman, Henryk Sienkiewicz mori parasysh disa surpriza lidhur me perceptimin e lexuesve për romanin e tij të parë. Fakti është se Sklyusky i rafinuar nuk i pëlqeu vërtet lexuesit.

Antagonisti kryesor i librit Ivan Bohun doli të ishte një karakter i ndritshëm dhe i dashur: ai ishte i guximshëm, fisnik dhe i zjarrtë. Duke e kuptuar se njerëzit si heronj të tillë, Sienkiewicz e bëri Kmitsitsa të ngjashme me Bogunin, njëkohësisht një patriot i vendit të tij. Dhe nuk humbën. Popullariteti i romanit të dytë të Senkevit ka tejkaluar popullaritetin e të parit.

Në romanin e tij të tretë, shkrimtari vendosi të bëjë heroin kryesor të Volodyevskit, pas të cilit ai e quajti punën e tij. Ajo përshkroi luftën e Commonwealth Polake-Lituanisht me turqit, dashurinë dhe vdekjen heroike të Pan Michal.

Henrik (Genih) Senkevich: "Kamo kreshtë?" (Qua vadis? / "Ku po shkon?")

Pas suksesit të trilogjisë së tij, Senkeviç shkroi disa romane historike, por ato nuk ishin më të njohura sa librat e tij të parë. Kështu që ai vendosi të shkruante një roman për Perandorinë Romake të kohës së Nerit. Në të njëjtën kohë, aktorët kryesorë ishin të krishterë, të cilët e mbrojtën besimin e tyre edhe në fytyrën e vdekjes. Një roman i ri u thirr në përkthim nga polonisht "Ku po shkon?".

Henry Sienkiewicz mori si bazë të komplotit legjendën e lashtë të qëndrimit të apostullit Pjetër në Romë. Rreth asaj se si u largua nga persekutimi, apostulli vendosi të largohej nga qyteti, por pa Krishtin që po vinte në qytet dhe, penduar për frikën e tij, u kthye në Romë për të pranuar martirizimin.

Përveç guximit të të krishterëve dhe marrëzisë, mizorisë dhe mungesës së talentit të Nero, Sienkiewicz tregoi në romanin e tij historinë e bukur dashurie të vajzës së krishterë Lygia dhe patriarkit trim romak Mark Vinicius. Si në veprat e tij të mëparshme, Henry Sienkiewicz përdori një formulë të favorshme: një hero i ri fisnik i bukur ndryshon për mirë gjatë librit dhe heq dorë nga gabimet e tij për shkak të dashurisë.

Ky roman lavdëroi shkrimtarin përtej atdheut të tij dhe u theksua veçanërisht nga Papa, falë të cilit në 1905 shkrimtari u nderua me Çmimin Nobel.

Romani historik "Kryqëzatat"

Pas triumfit të romanit "Kamo Gyodeshi"? Ai u kthye në temën e tij të preferuar - historinë e Polonisë - shkrimtari Heinrich Sienkiewicz. "Kryqëzatat" - emri i romanit të tij të ardhshëm. Në të, ai përshkroi periudhën e historisë së vendit të tij, kur polakët luftuan kundër gjermanizimit dhe autoritetin e Urdhrit të Kalorësve Teuton.

Kundër sfondit të një lufte në shkallë të gjerë kundër okupimit të huaj, autori tregoi për dashurinë e kalorësit të rinj Zbyzhka nga Bogdanets dhe Danusi, bija e Yuranda nga Spyhova.

Vlen të përmendet se në këtë roman shkrimtari e përshkroi letërsinë uncharacteristic të kohës për imazhin femër të Yagenka nga Zgorzhelits. Kjo vajzë ishte e pavarur, e guximshme dhe e vendosur - nuk është çudi që personazhi kryesor e donte atë.

Vitet e fundit të shkrimtarit

Romani "Kryqëzatat" ishte puna e fundit e vërtetë e njohur e shkrimtarit. Edhe pse në vitet e mëvonshme ai lëshoi romanin "Whirlpools" Henryk Sienkiewicz, lexuesit nuk patën shumë sukses me librin.

Me shpërthimin e Luftës së Parë Botërore, Henry Sienkiewicz u transferua në Zvicër. Sidoqoftë, këtu nuk u ul me këmbë dhe hapi një komitet për të ndihmuar polakët, të cilët ishin viktima të luftës. Këtu në Zvicër, ai kishte për qëllim të shkruante romanin "Legjionet". Megjithatë, ai vdiq më herët se ai arriti ta përfundojë atë.

Një shkrimtar i madh u varros në qytetin e Vevey (Zvicër), por më vonë hiri i të ndjerit u rihap në atdheun e tij - në Varshavë.

Pas vdekjes së Henrik (Genih) Sienkiewicz, ai u vendos disa monumente dhe busts rreth botës.

Jeta personale e Senkevich

Pavarësisht nga shkrimet e tij aktive, Henry Sienkiewicz gjithashtu gjeti kohë për jetën e tij personale - ai u martua tri herë.

Gruaja e parë ishte Maria Shetkevich. Ajo lindi një shkrimtar të dy fëmijëve, por së shpejti vdiq nga tuberkulozi. Në kujtim të saj, shkrimtari organizoi një fond për të ndihmuar personat me tuberkuloz ndaj figurave kulturore.

Hidhërimi nga humbja e gruas së tij të dashur, me të cilin ata jetonin së bashku për vetëm katër vjet, shkoi shpejt dhe Henryk Adam Alexander u martua përsëri. I tij i zgjedhur ishte Odesa, Maria Volodkovich. Ky bashkim nuk ishte i gjatë, gruaja vetë e parashtroi për divorc.

Herën e fundit shkrimtari vendosi të shkonte nën rreshtin me Mary Babskoy në vitin 1904.

Versioni i ekranit i veprave të Henrik Sienkiewicz

Heinrich Sienkiewicz kishte një ndikim të madh në kulturën e kinemasë botërore. Librat e këtij autori gati nga momenti i publikimit dhe kërkuan ekranet. Edhe gjatë jetës së shkrimtarit, fotografitë e para të lëvizjes të bazuara në librat e tij u qëlluan. Vërtetë, ata ishin heshtur filma të zi dhe të bardhë - dy versionet e ekranit të "Kamo Gyodeshit?", "Përmbytje" dhe "Skica të qymyrit". Është interesante se nga të katër pikturat kishte vetëm një polak.

Në total, bazuar në veprat e shkrimtarit, u qëlluan 23 filma. Adaptimi më i zakonshëm i filmit të Qua vadis? - Shtatë herë. Dhe vetëm në vitin 2001 u bënë polakët, ndërsa italianët qëlluan filma për treqind vjet në bazë të një libri të shkruar nga Heinrich Sienkiewicz. "Ridge Camo?" U bë baza për dy filma amerikanë dhe një francez.

Ende e njohur me regjisorët janë librat nga trilogjia e famshme historike e Senkevich. Në 1916, Perandoria Ruse u bë një film i bazuar në romanin "Përmbytja", dhe në vitet gjashtëdhjetë - në Itali në librin "Zjarri dhe shpata".

Sidoqoftë, suksesi më i madh në këtë fushë u bë nga drejtori polak Jerzy Hoffmann, i cili arriti të shfaqë tërë trilogjin për tridhjetë vjet. Një fakt interesant është se në filmat e tij drejtori arriti saktësinë historike në gjithçka, kështu që edhe butonat e personazheve korrespondonin me epokën e treguar në film.

Sot, si njëqind vjet më parë, shkrimtari më i respektuar dhe i njohur polak është Henryk (Henry) Sienkiewicz. Biografia e këtij njeriu është me të vërtetë e mahnitshme dhe e denjë për të konkurruar me komplotin e veprave të tij. Ashtu si heronjtë e tij, Sienkiewicz gjithë jetën e tij u përpoq të mbetej një person i denjë dhe ndihmoi fqinjët e tij që kishin nevojë për të. Dua të besoj se shumë figura bashkëkohore kulturore nga e gjithë bota do të marrin një shembull prej tij.